Bôi trơn là gì?
Bôi trơn là khoa học về giảm ma sát giữa hai vật rắn chuyển động tương đối bằng cách cho chất bôi trơn xen kẽ giữa các bề mặt cọ xát của chúng. Đây là yếu tố quan trọng nhất trong quá trình bảo dưỡng nhà máy. Nó giữ cho nhà máy luôn mới, góp phần mang lại lợi nhuận tốt hơn bằng cách cải thiện tuổi thọ của các bộ phận hao mòn, tính khả dụng và độ tin cậy của thiết bị. Nhiều cách thực hiện đã được thực hiện theo hướng này để cải thiện khả năng bôi trơn, cơ giới hóa, sửa đổi hệ thống bôi trơn hiện có, loại bỏ hao phí chất bôi trơn và do đó giảm mức tiêu thụ dầu mỡ và các bộ phận hao mòn.
Chức năng của chất bôi trơn:
Chất bôi trơn có có chức năng quan trọng trong việc bôi trơn:
• Giảm ma sát.
• Kiểm soát nhiệt độ tăng khi ma sát
• Kiểm soát độ mòn
• Kiểm soát ăn mòn
• Truyền tải điện trong trường hợp thủy lực
• Rửa trôi các mảnh vụn và chất gây ô nhiễm
• Giảm yêu cầu điện năng
• Hoạt động như một lớp seal (Bịt kín chất gây ô nhiễm)
• Thực hiện nhiệt (Đôi khi được sử dụng để làm mát)
• Giảm xóc
Với những chức năng trên, chất bôi trơn giúp tạo ra lợi ích kinh tế phía sau:
Ø Kéo dài thời gian sử dụng hữu ích của các thành phần ma sát.
Ø Giảm thời gian ngừng máy đột xuất, dẫn đến tăng sản lượng.
Ø Giảm chi phí sản xuất, bảo trì, nhân công và thay thế.
Ø •Tiết kiệm năng lượng.
Phân loại chất bôi trơn
Chất bôi trơn có thể ở thể ở dạng khí, lỏng, nhựa hoặc rắn. Phân loại của chúng theo trạng thái vật lý bao gồm vật liệu và lớp phủ có khả năng tự bôi trơn. Các chất phụ gia được liệt kê dưới dạng chất rắn thường không phải là chất bôi trơn nhưng lại đóng góp các đặc tính bôi trơn quan trọng khi được thêm vào dầu.
Chất bôi trơn dạng khí: Không khí, heli, Carbon dioxide,….
Chất bôi trơn lỏng: chia thành các loại theo đặc tính như sau:
(a) Dầu khoáng (từ dầu thô)
• Nguyên chất hoặc không pha tạp
• Hỗn hợp của một loại dầu nhất định hoặc các dẫn xuất của chúng
• Hỗn hợp với các chất phụ gia đặc biệt.
• Hỗn hợp của một loại dầu nhất định hoặc các dẫn xuất của chúng, cộng với các chất phụ gia hóa học, chẳng hạn như polyme và xà phòng.
(b) Dầu cố định:
• Động vật (dầu mỡ ít axit, dầu mỡ heo, v.v.)
• Thực vật (dầu hạt cải, dầu cọ, v.v.)
• Cá (Dầu tinh trùng, dầu hàm cá, dầu cọ, v.v.)
(c) Chất lỏng tổng hợp - Silicons, este silicat, este photphat, polyglycol, este axit diabasic, polyme cacbon clorofluro; Hợp chất flo (este flo) Neopentyl, este polyol, ete polyphenyl.
(d) Dầu hoặc hợp chất hòa tan
• Dầu khoáng trộn với chất tạo nhũ hóa
• Chất lỏng tổng hợp chứa các chất tạo nhũ hóa
Dạng Bán - Dầu nhớt lỏng / Nhựa (mỡ bò)
Theo tiêu chuẩn của Mỹ - ASTM D288, mỡ là sản phẩm có dạng từ rắn đến bán lỏng từ kết quả hỗn hợp của sự phân tán chất làm đặc trong chất bôi trơn lỏng. Các thành phần khác có tính chất đặc biệt có thể được xếp chung loại - được gọi là MỠ.
MỠ = CHẤT NỀN DẠNG DẦU + CHẤT LÀM DÀY + PHỤ GIA.
Chất làm đặc có thể kể đến là: Xà phòng, Canxi, Liti, Natri, Nhôm…
Bôi mỡ ở đâu là phù hợp?
Nếu điểm bôi trơn khó tiếp cận, mỡ phù hợp để sử dụng ở các điểm khó tiếp cận trong gốc máy. Mỡ phù hợp bôi trơn lâu ở những điểm có tần suất cần bôi trơn lâu. Mỡ còn phù hợp bôi trong lúc khởi động một số thiết bị lớn.
Ứng dụng bôi trơn mỡ trong công nghiệp: thực phẩm, dệt may, vị trí đặc biệt dầu không đáp ưng được.
Làm thế nào để mỡ thực hiện công việc bôi trơn ?
Trong quá trình hoạt động của động cơ, tải trọng được tạo ra và áp suất tác động lên mở thay đổi tạo nhiệt làm cho mở co giãn thành trạng thái nhựa, và khi tải lại được giải phóng nó sẽ đông đặc lại. Sự biến chuyển này được diễn ra luân hồi giúp giảm ma sát tăng nhiệt các điểm nóng của động cơ.
Chất bôi trơn rắn
Chất bôi trơn rắn hiếm khi được sử dụng trực tiếp, thường nó được thêm vào các chất bôi trơn khác để tăng một số đặc tính của nó. Một số ví dụ về chất bôi trơn rắn là Graphit, Molypden disulfide, mica, talc hoặc xà phòng, chì cacbonat, sáp, v.v.
Phụ gia
Phụ gia là những chất được thêm vào với chất bôi trơn để tăng một số đặc tính của chúng. Một số phụ gia thường gặp như: Phốt phát kim loại, clorua kim loại, sunfua kim loại, stearat kim loại, oxit kim loại và oxit kim loại….